banner
Köşe yazıları

BAHARIN MÜJDECİSİ:HIDIRELLEZ

Hepimiz az çok biliyoruz Hıdırellez’i. Hatta bugüne has birçok ritüelimiz var. Ama nedir tam olarak Hıdırellez? Ne zaman kutlanmaya başlanmıştır? Hangi kültürün ürünüdür ve ritüelleri nelerdir? Baharın gelişi demektir Hıdırellez…

BAHARIN MÜJDECİSİ:HIDIRELLEZ
banner

Hepimiz az çok biliyoruz Hıdırellez’i. Hatta bugüne has birçok ritüelimiz var.

Ama nedir tam olarak Hıdırellez? Ne zaman kutlanmaya başlanmıştır? Hangi kültürün ürünüdür ve ritüelleri nelerdir?

Baharın gelişi demektir Hıdırellez.

Ruz-ı Hızır yani Hızır günü olarak da bilinir, bu şenlik havasında geçen gün.

Orta Asya, Ortadoğu, Anadolu ve Balkanlar’da kutlanan mevsimlik bayramlardan biridir.

Hıdırellez, Hızır ve İlyas isimlerinin bir araya gelerek oluşturduğu bir kelimedir.

İslam inancında önemli bir yere sahip olan Hızır, dünya hayatında darda kalanların yardımcısı olarak ünlenmiştir.

Denizlerin hâkimi olduğuna inanılan İlyas ile Hızır’ın yeryüzünde buluştukları gün olarak ifade edilir ve kutlama yapılır bugünde.

Yani 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gece kutlanır.

Çünkü Türkiye’de bugün yani 5 Mayıs gecesi kış mevsiminin bitip sıcak yaz günlerinin başlaması anlamına gelir. Yine Hıristiyanlar da baharın ve doğanın uyanmasının ilk günü olarak kabul eder bugünü.

***

Hıdırellez kutlamalarının hangi kültürün bir parçası olduğuna dair kesin bir şey söylemek zor. Zira Hıdırellez’in bir kaynakta Orta Doğu ile Anadolu kültürlerine ait olduğu, bir başkasında ise İslamiyet öncesi Orta Asya Türk kültür ve inançlarına ait olduğu yönünde…

Genel kabullere göre Hızır ölümsüzlüğe ulaşmış, insanların arasında dolanarak onlara bolluk ve sağlık dağıtmakta, başı sıkışanlara yardım etmektedir. Müslümanların inancına göre ise Hızır, Allah’ın veli bir kulu ermiş bir kişidir. Zaman mefhumundan sıyrılmış, iyiliğe ve güzelliğe hizmet eden bir kişiliktir. Hızır’ın bir lakap olduğu, dünyadaki iyiliği temsil eden bir sembol olduğunu da söyleyebiliriz. Ayrıca bazıları için Hızır ile İlyas bir peygamber olarak kabul edilmiş vehatta aynı kişi oldukları da düşünülmekte…

****

Gelelim Hıdırellez’in baharı müjdelemesine…

Toplumun bazı kesimlerinde huzura ve güzelliklere kavuşabilmek için kışın sona ermesi ve baharın uyanması gerekmektedir. İnanılan ve beklenilen bugün Hıdırellez olarak kabul görmüş uzun yıllardır kutlanarak bir gelenek halini almıştır.

Hıdırellez’de şifa ve devaların dağıtıldığı düşünülmektedir. Anadolu halkının bir kısmı bu kutlu günde gün doğmadan önce beyaz elbiseler giyer, yeşilliğin doğanın içine karışır. Bu yüzden kutlamaların geneli kırlarda, yeşillik ve ağaçlık alanlarda, su kenarlarında yahut değer atfedilen türbe ya da yatırların yanında gerçekleşir.

Çiçekler toplanır, oyunlar oynanır, Hızır Hakkı için baharın ilk kuzusu kesilir. Toplanan çiçekler kaynatılıp içildiğinde hastalıklara iyi geleceği düşünülür.

Hızır’ın eli değen şeylerin dolup taştığı rivayet edildiği için Hıdırellez’in arifesinde yiyecek kapları, ambarları ve para keseleri ağzı açık bir şekilde bırakılır.

Anadolu’nun bazı yerlerinde bugünde duaların ve isteklerin kabul olması için sadakalar verilir, oruçlar tutulur ve kurban kesme âdetleri yerine getirilir.

***

Köklü bir geçmişe sahip olan Hıdırellez Kutlamaları yöreden yöreye göre de değişmektedir.

Kimileri maya koymadan yoğurt çalar tutmasını bekler. Tutarsa Hızır gelmiş demektir.

Kimileri ise Hıdrellez ateşi yakar ve üzerinden atlar. Ateşin üzerinden atlanırken dilenen dileğin o yıl gerçek olacağına inanılır.

Aksaray’da ise şenlikler düzenlenir, eğlenceler tertip edilir. Şenliğe katılanlara Hıdırellez pilavı ve hedik ikram edilir. Yumurta tokuşturulur. Dualar edilir. Pehlivanlar güreş tutar halk keyifle seyreder.

Genci yaşlısı, evlisi bekârı Hıdırellez şenliklerinde gönüllerince eğlenir.

Fakat son yıllarda daha nadir kutlanır, daha bir unutulur olmuştur bu tarz kutlamalar.

Unutulmaması, hatırlanması ve nesilden nesle aktarılabilmesi için Sayın Okur; Pazar günü (7 Mayıs) Uzunkaya Köyünde düzenlenecek Hıdırellez Şenliğinde buluşalım…

banner

YORUMLAR (İLK YORUMU SİZ YAZIN)

banner


ÜYE GİRİŞİ

KAYIT OL


flf motor enerji bilişim ltd. şti. web yazılım tasarım ucuz çelik ev prefabrik site fiyat konteyner bungalov tiny house program web sayfası