Çölyak hastalığının tek tedavisi diyettir

Özer, “erken teŞhİs ve dİyetle hastalik kontrol altina alinabİlİr” aksaray çölyak derneği başkanı ve gıda teknolojileri Öğretmeni olan seda Özer, çölyak hastalığının belirtileri, tedavi yöntemleri ve beslenmede nelere dikkat edilmesi gerektiğini hakkında gazeteniz egemen”e açıklamalarda bulundu.
derneklerinde 98 çölyak hastası üye olduğunu belirten Özer, 100 kişiden 1″inde bu hastalığın teşhis edildiğini söyledi.  Özer, “aksaray nüfusunun 450 bin olduğunu tahmin edersek 2 bin ile 4 bin 500 kişinin çölyaklı hasta olduğunu söyleyebiliriz. çölyak derneğini kurduğumuz günden bu yana çeşitli basın yolları ve sosyal medya aracılığı ile derneğimiz hakkında bilgi veriyoruz. hastalarımızı mutlaka derneğe üye olmaya davet ediyoruz” diye konuştu.
kendisine çölyak hastalığı teşhisi konulduğunda 44 yaşında olduğunu belirten Özer, çölyak kavramını şöyle açıkladı: “bu hastalık ince bağırsaklarda buğdayda bulunan gluten adlı proteinin alerjik reaksiyon göstermesi ve kronik bir hastalık durumuna gelmesidir. bu hastalığın; ishal, kusma, karın ağrısı, bulantı, kansızlık, saç dökülmesi, ağız içi yaralar ve karında öne doğru şişkinlik gibi belirtileri oluyor. ayrıca nadir görülen belirtilerde gösterebiliyor. mesela kadınlarda; adet düzensizlikleri ve düşük sebebi olabiliyor. çocuklarda büyüme ve gelişme geriliği, kemiklerinin gelişmemesi, yaşından daha geride kalması ve boy kısalığı gibi belirtileri olabiliyor.”
çölyak hastalığının etimolojisinden bahseden Özer, bu hastalığın 1950-1960″lı yılları arasında nevşehir bölgesinde keşfedildiğini kaydetti. Özellikle hastalığın bu bölgede görülmesinin nedenini açıklayan Özer, “İnsanların arpa, buğday ve yulaf tüketmesiyle bu hastalık başlamıştır. tüketim sonucunda gluten hassasiyetine neden olması çölyak hastalığıyla tanışmalarını sağlamıştır. Şu an hastalığın artmasının nedeni buğdayın genetiğiyle oynanmasından kaynaklandığı söyleniyor” ifadelerini kullandı.
‘geç teŞhİs edİldİĞİnde
ÖlÜmle sonuçlanabİlİyor”

her hastalıkta olduğu gibi çölyak hastalığında da erken teşhisin önemini vurgulayan Özer, “Özellikle çocukluk çağlarında erken teşhis edildiğinde ilerlemiş hastalıklar daha az görülüyor ve çocuklar daha sağlıklı yaşayabiliyor. yetişkin çağda yani geç teşhis edildiğinde ise ince bağırsak kanserine yani lenfomaya kadar götürebiliyor. hastalık çok geç teşhis edildiğinde ölümle de sonuçlanabiliyor. Şu anda çölyak hastalığının teşhis edilmesi çok kolaylaştı. teşhiste doku transglutaminaz a ve doku transglutaminaz g adı verilen 2 kan antikoruna bakılıyor. bu antikorlar yüksek çıktığında ince bağırsak biyopsisi yani endoskopi yapılıyor. İnce bağırsak biyopsisiyle teşhis kesinleşiyor” dedi.
‘glutensİz besİn
hayatİ Önem taŞiyor”

çölyak hastalığının tedavisi hakkında bilgi veren Özer şu şekilde konuştu: “bu hastalığın tedavisi ömür boyu glutensiz beslenmektir. beslenmede kesinlikle çapraz bulaşma bile olmaması gerekiyor. diyeti uygularken glutenden az bir miktar alım bile sağlıklı bir insanın 1 bardak çamaşır suyu içmesi kadar zarar veriyor. glutensiz besin bizim için hayati önem taşıyor.”
Özer, tedavide en büyük zorluklardan birinin de glutensiz ürünlerin pahalı olduğunu ifade ederek: “köydeki bir aileden 3 çölyak hastası çocuğu olan bir anne “ben glutensiz gıda alamıyorum” dedi. bu hastalar mecburen glutenli besleniyorlar ama bu kendilerini ya da çocuklarını ölüme terk etmekle aynı şey. türkiye çapında ben dayanamıyorum, bu diyeti yapamıyorum deyip ölen çölyak hastalarını biliyoruz” şeklinde konuştu.
‘toplumda çÖlyak hastaliĞi
konusunda bİlgİ eksİklİĞİ var”
çölyak hastalığının kronik bir hastalık olduğunu ve ömür boyu devam ettiğini belirten 40 yaşındaki dernek üyesi halis bilgin, “hastalığın teşhisi konulduğu son 1 yıl içerisinde çok zorlandım. Özellikle 1 yıl boyunca teşhisim konulamamıştı. benim çölyak hastalığımın teşhisinin konulması biraz zahmetli oldu. çünkü yorgunluk, demir, b12, folik asit gibi kan değerlerinde sebebi bilinmeyen bir düşüklük vardı. İnsanın ruh halini de etkiliyor, kendimi mutsuz hissediyordum.  hastalığı hiç bilmiyordum. toplum genelinde bu hastalık konusunda zaten bir bilgi eksikliği var. kan tahlili ve endoskopi sonrasında doktorum bana ‘çölyaksın” dedi. diyetimi uygulamam için bana diyet listesi verdi. eve gidince bu diyet listesini okudum fakat bu diyet listesini kaç gün yapacağım acaba diyerek tekrar doktoruma gittim. doktorum bana bu diyet listesini ömür boyu kullanacaksın deyince hastalığımın ciddiyetini orada anladım. başlangıçta acemilik yaşadım ama şu an gluten proteini nelerde var, nelerde yok ayırt edebiliyorum. evliyim, genetik olduğu için de çocuklarıma karşı şüphe duyuyorum. bu hastalığın genetik bir rahatsızlık olduğunu biliyorum. ailemde ilk defa ben de çıktı ama şimdilik herhangi bir sorun yok” dedi.
‘sosyal hayatimi çok etkİlİyor”
yaşam kalitesini arttırmak için erken teşhisin önemli olduğunu vurgulayan rukiye turgut, çölyak hastası olduğunu bilmediği için yediklerine dikkat etmediğini belirtti.
kendisinde ise bu hastalığın teşhisinin 40 yaşında konulduğunu söyleyen turgut, bu süreçte zor günler yaşadığını kaydetti. turgut, “sürekli halsizlik ve yorgunluk gibi şikâyetlerim oluyordu. bu hastalık ilk kez konulduğunda benim psikolojim bozuldu. İlaçlarımı ne kadar kullansam da, değerlerim her seferinde düşük çıkıyordu. çölyak hastası olduğumu bilmediğim içinde yediklerime dikkat etmiyordum.  ben de bu hastalık geç fark edildi. bunun sonucunda  hastalığım ileri safhalarda seyrettiği için son 1 senedir crohn hastayım. sürekli doktor kontrolü altında ilaçlar ve iğneler alıyorum. sosyal hayatımı çok etkiliyor. mesela bir yere gittiğimde o ortamdaki her şeyi yiyemiyorum. teşhisim erken konulsaydı belki de diyetle sıkıntılar çözülebilirdi. bu yüzden erken teşhis çok önemli. vatandaşlarımızı bu konuda daha dikkatli olmaya davet ediyorum” diye konuştu. foto-haber: senanur temÜr