Deprem riski var, bilinçli olmalıyız

geçtiğimiz hafta İstanbul”un silivri açıklarında gerçekleşen 5.8 şiddetindeki depremin etkileri devam ederken akıllarda “aksaray”da deprem riski var mı” soruları belirdi. aksaray, tuz gÖlÜ fay hatti nedenİyle deprem tehlİkesİnde
aksaray kuzey anadolu fay hattı veya güney anadolu fay hattı güzergâhında bulunan iller kadar olmasa da tuz gölü fay hattından dolayı deprem riski olan iller arasında yer alıyor. gazetemizin sorularını yanıtlayan aksaray afet ve acil durum yönetimi başkanlığı (afad) müdürü cezmi türkmen, konu ile ilgili detaylı bilgiler verdi.
tuz gÖlÜ fay hatti 200 kİlometre uzunluĞunda
aksaray, tuz gölü fay hattından dolayı deprem riski olan iller arasında yer alıyor. tuz gölü fay hattının 200 km uzunluğunda olduğunu ifade eden afad müdürü cezmi türkmen, bu hattın şehir merkezinden ve ayriyeten 6 yerleşim biriminden geçen bir fay olduğunu söyledi.
2000″li yıllarda tuz gölü fay hattının maden teknik arama enstitüsü tarafından incelendiğini belirten türkmen; “İnceleme sonucunda bu fay hattında son 20 bin yılda 5.5 üzerinde 3 deprem olduğu kesinleşti. bu depremlerin hangi yılda olduğu bilinmiyor. karbon örnekleri alınıp yaşlandırma yapılarak büyük olan 3 depremin hangi yıllarda olduğunu tespit edebilecek.” şeklinde konuştu.
tuz gÖlÜ fay hattinin Özellİklerİ açiĞa çikarilacak
2018 yılında aksaray Üniversitesi mühendislik fakültesi iş birliği ile projeye başladıklarını ifade eden türkmen; “tuz gölü fay hattı üzerine 3 adet sabit gps, 21 adet mobil gps yerleştirdik. bu süreçte tuz gölü fay hattının kopuk hareketleri incelenecek ve yıllık oynamalar tespit edilecek. ortaya çıkan sonuçlara göre çalışmalar kanalize edilecek. projenin çıktıları alınıp maden teknik arama enstitülerin çalışmaları ve aksaray”ın jeolojik yapısı da ele alınarak tuz gölü fay hattının karekteristik bütün özelliklerini açığa çıkarmış olacak.” dedi.
bunun sonucunda tuz gölü fay hattının da ki riskin ortaya çıkacağını vurgulayan afad müdürü türkmen; “bu proje bittikten sonra 2020 yılı içerisinde aktif görevi olan, aktif olmayıp yardımcı görevi olan, lojistik desteği olan bütün kuruluşları çağırıp tuz gölüyle ilgili geniş katılımlı bir çalıştay düzenleyeceğiz. çalıştayda riski tehlikeyi ortaya çıkarıp bina envanterini ve neler yapılması gerektiğini ortaya koyacağız. daha sonra kurumlar kendi bazında çalışacak.” diye konuştu.
‘aksaray”da 6 Şİddetİndekİ
depremle bİn 600 bİna yikilir”
afet planı yaparken en ağır senaryoya göre ayarlama yapmak gerektiğini vurgulayan türkmen afad red yazılım programıyla 6 büyüklüğünde bir depremin olduğunu düşünerek bir senaryo hazırladıklarını belirtti. türkmen, aksaray”da ki bina bilgilerini, yapılarını, okulları, camileri bu yazılıma yükledikleri zaman 6 şiddetinde ki bir depremin ardından merkezde bin 600 binanın yıkılacağını iddia etti. bu binaların depreme dayanıksız eski yapılar olduğunu söyleyen türkmen, gerekli raporların hazırlanması için de ilgili birimleri bilgilendirdiklerini belirtti.
toplam 83 adet toplanma alani var
aksaray”da toplam 83 adet toplanma alanı olduğunu dile getiren türkmen, bunun 34″ünün merkezde, diğerlerinin ilçelerde olduğunu aktardı.
türkmen; “toplanma bölgeleri 72 saat risk alanı sıfır olan bölgelerdir. genelde park, bahçe ve geniş alanları tercih edip etrafında yapı olmayan alanlar seçilmiştir. vatandaşlar çalışmaları beklemeli hızlı bir şekilde binaların hasar tespitlerini bekleyecekler. ayrıca bu bölgede bekleyen vatandaşlarımıza lojistik destek verilecek, su yemek gibi ihtiyaçlar karşılanacak. toplanma alanları ile birbirini kaybetmiş ailelerin birleşmesi sağlanacak. gidişat ve çalışmalarla ilgili bilgiler verilecek. evlerinde hasar olmayan vatandaşlar 72 saat sonra evine gönderilebilecek. evlerinde hasar olan vatandaşlar ise 72 saat yani 3 gün içinde kurulacak çadır kent ve konteynır kentlere kanalize edilecek. vatandaşlar depremden önceki duruma dönene kadar yaşamlarını devam ettirebilecek.” dedi.
İlk 72 saat İletİŞİm çok Önemlİ
afet ve acil durumlardan sonra iletişimin çok önemli olduğunu vurgulayan afad müdürü, iletişim olmazsa çalışmaların sekteye uğrayacağını söyledi. türkmen; “afad yönetim merkezi birimlerle iletişim kurmak zorunda, ekipler merkezleriyle iletişim kurmak zorunda, ekipler afad yönetim merkeziyle iletişim kurmak zorunda. bize yardıma gelecek illerle iletişim kurmak zorundayız. ayriyeten ekipler birbirleriyle iletişim kurmak zorunda. telefon, internet ve telsiz haberleşmesine ihtiyaç var.” dedi.
İstanbul”da hatlarda yaşanan sorunun herkesin bir anda yüklenmesiyle meydana geldiğini dile getiren türkmen; “her ilin belli bir kapasitesi var. türkiye”deki iletişim ağı aslında yeterli. toplam 118 milyon aboneye hizmet verebilecek kapasitede. cumhurbaşkanı yardımcısı fuat oktay”ın açıkladığı gibi gsm şirketleri birbirinden bağımsız çalışmakta ve hatlarını sadece kendileri kullanıyorlar. gsm şirketleri ağlarını birleştirecek bir yapılanmaya giderlerse afet ve acil durumlarında hangi ilde olursa olsun bu sorunun aşılacağını düşünüyoruz.” şeklinde konuştu.
‘acİl durumlarda kisa mesaj atin”
acil durumlarda ilk 72 saat telefonla hattı meşgul etmek yerine kısa mesaj ve whatsapp üzerinden haberleşmeyi öneren afad müdürü cezmi türkmen, sözlerine şu şekilde devam etti: “aksaray”da 3 adet telsiz sistemimiz var. ortak afet rölemiz hazır çalışıyor. böyle bir durumda ekiplerle ortak afet rölesi üzerinden haberleşme imkânımız var. türkiye çapında afet müdahale plan sistemi var. bunu da destekleyen afet yönetim ve karar destek sistemi (aydes) adında bir yazılım sistemi var. bu merkez afet ve müdahale planında görevli ekiplerin alanında çalışmasını koordine ediyor.”
aksaray”da afet çaliŞmalariyla
İlgİlİ hazirliklar tamam
aydes ile 26 hizmet gurubunun çalışacağından söz eden türkmen; “bu hizmet grupları afet ve acil durumu sistem üzerinden cep telefonuna düştükleri an kendi toplama alanlarına gidip bekliyorlar. biz bu merkezden ekipleri oluşturuyoruz. hangi ekibi oluşturduysak onların cep telefonlarına kısa mesaj düşüyor ve olayları da sistem üzerinden haber veriyoruz ve ekipleri bu şekilde alana sevk ediyoruz. bu merkeze ayriyeten insansız hava aracı olan multikopter üzerinden canlı yayın aktarabiliyoruz. bu sayede büyük hasar olan binaları, ekiplerin yaptıkları hataları görebiliyoruz.” diye konuştu.
olası bir afette afad”ın tek başına bir şey yapamayacağını da sözlerine ekleyen türkmen, bütün kamu kuruluşlarının, belediyeler ve sivil toplum kuruluşlarının içinde olduğu bir sistem olması gerektiğini belirtti. türkmen son olarak: “bütün kurumlar depremin olumsuz etkilerini yok etme yönelik müdahale, lojistik destek, alt yapı üst yapı çalışmaları, ulaşım, trafik düzenlemesi gibi afetzedelere hizmet verebilecek ve onları rahatlatabilecek çalışmalara yönlenmek zorunda.” dedi. foto: Şeyda coŞar – haber: dilara arslangedİklİ